Nhắc tới trứng kiến, ít ai có thể nghĩ đó là nguyên liệu để chế biến món ăn, bởi không dễ dàng để thu lượm được trứng kiến cũng như không phải ai cũng dám thử món ăn đặc biệt này. Nhưng nếu ai có dịp tới thăm Bắc Kạn từ tháng 3 tới tháng 5 âm lịch - mùa kiến sinh sản và thưởng thức món bánh trứng kiến của bà con người Tày thì người đó đã được gặp được một điều may mắn lớn. Bánh trứng kiến, một loại đặc sản quý của ẩm thực dân tộc Tày. Người Tày truyền miệng rằng, bánh ra đời từ câu chuyện kén rể của một gia đình Tày xa xưa, có cô con gái rất xinh đẹp và kén rể bằng một loại bánh ngon, lạ. Rất nhiều chàng trai mang các loại bánh ngon, làm từ sơn hào hải vị đến ra mắt, nhưng không vừa lòng gia đình. Còn chàng trai nghèo không có tiền mua cao lương, mỹ vị để làm bánh thì lại nghĩ ra món bánh làm từ trứng của kiến và bột gạo. Món bánh hết sức bình dân đó lại được lòng mọi người, chàng trai đã lấy được cô gái. Từ đó, người Tày làm bánh trứng kiến trong những dịp lễ quan trọng. Vì vậy, không phải lúc nào cũng có thể được ăn bánh trứng kiến mà phải tin dịp lễ hoặc nhà có khách quý. Bánh được làm từ trứng kiến và bột gạo. Để làm ra những chiếc bánh, đòi hỏi rất nhiều công phu. Bà con người Tày phải lên nương, lên núi để lượm trứng kiến, có khi cả mất cả ngày trời chỉ lượm được một, hai bát nhỏ, vì giờ kiến không nhiều nữa. Trứng kiến là trứng của kiến lành, làm tổ trên thân cây rừng. Trứng to bằng hạt gạo tẻ, có màu trắng sữa, căng mọng. Bánh được làm từ bột gạo, nhồi nhân trứng kiến, gói trong những chiếc lá vả. Sau khi rửa qua, trứng kiến được rang chín, trộn gia vị, thịt băm, lạc rang và vừng để làm nhân bánh. Bột bánh làm từ gạo nếp pha thêm chút gạo tẻ, xay nhuyễn, nhào dẻo, dát mỏng, nhồi nhân, rồi nặn thành hình vuông, bọc vào lá vả, đem hấp chín. Lá bọc bánh chỉ dùng lá vả, lấy lá bánh tẻ, bỏ phần gân và cuống lá đi, gói bên ngoài bánh. Những chiếc bánh nho nhỏ nhưng là cả kì công của bà con người Tày Khi ăn bánh, người ta ăn cả phần lá vả kèm với bánh. Bánh có vị rất lạ, dẻo mềm, thơm của gạo nếp nương hòa với vị thanh mát, hơi ngái của lá vả, vị béo ngậy đậm đà của trứng kiến, tạo nên hương vị tuyệt vời. Khi ăn, ăn kèm cả phần vỏ bánh bằng lá vả với nhân, trứng kiến béo ngậyKhông phải ai cũng dám thử món ăn này, nhưng nếu đã thử, chắc hẳn sẽ bị cuốn hút và say mê như chúng tôi. Từ sự tò mò, chúng tôi bị bất ngờ bởi vị ngon lạ lùng của món bánh này. Đó là nguyên nhân hiện nay trứng kiến được liệt vào hạng cao lương mỹ vị của Cao Bằng, Bắc Kạn. Và không khó để hiểu tại sao bánh trứng kiến là đặc sản quý hiếm của bà con người Tày vùng địa đầu Tổ quốc này. Thi thoảng bánh trứng kiến được bán cùng các đặc sản khác ở Bắc Kạn tại khu hồ Ba Bể
